Je voetafdruk verkleinen doe je zo!

Klant en gastblogger Thom is niet alleen bezig om zijn huis te verduurzamen. Ook is hij heel bewust bezig met zijn ecologische voetafdruk. In dit blog legt hij uit hoe ook jij eenvoudig je voetafdruk kunt verkleinen.

De vorige keer keken we naar het energieverbruik dat zich in huis afspeelt. Alleen: de milieubelasting binnenshuis vormt maar een klein deel van het gehele plaatje. Zo is de niet direct zichtbare milieu-impact van de productie van voedsel, kleding en spullen nog veel groter. Reken daarbij de gevolgen van ontbossing, vervuiling en waterverbruik en je begrijpt: onze levensstijl is bepalend voor de toekomst van de planeet. Als we het over de totale impact op de aarde hebben, spreken we over onze ecologische voetafdruk. Dit betekent de hoeveelheid ruimte die we op de planeet innemen in termen van natuurlijke grondstoffen en energie. Zo is er landbouwgrond nodig voor ons voedsel, gebruiken we schoon water voor de douche en wc en verbranden we kolen voor energie. Uiteraard heeft de aarde tijd nodig om deze reserves weer aan te vullen en de uitgestoten CO₂ te compenseren. Hoe kleiner je voetafdruk, hoe beter voor de planeet dus. Het slechte nieuws is dat met het leef- en consumptiepatroon van de gemiddelde Nederlander 3,3 aardbollen nodig zijn (tegenover de 1,6 van de gemiddelde wereldburger). Daarom zet ik in dit blog de drie beste keuzes om je voetafdruk te verkleinen op een rij!

Denk bewust na over je voeding

Ik wist al een aantal jaar dat vlees eten slecht is voor dieren en milieu en ik was - netjes volgens de mode - flexitariër tot het moment dat ik dit artikel las over de impact van vlees eten. Sindsdien heb ik nooit meer vlees gekocht en bij hoge uitzondering gegeten (alleen omdat het anders weggegooid zou worden). Naast het huiveringwekkende leed van dieren in de vleesindustrie zijn de cijfers - nog altijd - verbijsterend: de productie van vlees alleen al is verantwoordelijk voor 15 tot 20% van de wereldwijde CO₂-uitstoot. Daarbij is driekwart (!) van alle landbouwgrond nodig voor onze veeteelt en is de nog altijd groeiende (wereldwijde) vraag naar vlees de grootste veroorzaker van de mondiale ontbossing. Minder of geen vlees meer eten heeft dus enorm veel zin én wordt ook steeds gemakkelijker. Alternatieven zijn er volop en de vleesvervangers zijn, naast rijk aan voedingsstoffen, nog amper van echt te onderscheiden. 

Je eetpatroon aanpassen is best een ding. Het kostte mij ook veel tijd om te minderen en te wennen aan vervangers, maar dat leidde wel tot het moment om er helemaal mee te stoppen. Als je het lastig vindt om af te bouwen; begin met kleinere porties, een dag minder, of een week zonder vlees. Zo kun je rustig wennen aan deze verandering. Denk daarnaast bewust na over het soort vlees dat je eet. Het aandeel van kippen in de uitstoot van broeikasgassen en gebruik van landbouwgrond is relatief klein in vergelijking met bijvoorbeeld rund of lam. Dus: met het afbouwen van je vleesconsumptie heb je direct effect en maak je het jezelf makkelijk om uiteindelijk vegetariër te worden.

De volgende stap in een duurzaam dieet is om te minderen met zuivel. Ook dit heb ik stapsgewijs aangepakt: eerst stoppen met boter, vervolgens kaas laten staan en tot slot heb ik de yoghurt ingeruild voor sojayoghurt. Nu ben ik geen veganist - ik eet bijvoorbeeld nog wel scharreleieren en sommige producten die zuivel bevatten - maar door te matigen bereik je al heel veel.

Het vangen of (chemisch) kweken van vis veroorzaakt veel milieuschade en dierenleed. Zo dreigen er vissoorten uit te sterven door overbevissing en worden er voor de viskwekerij veel energie en giftige stoffen gebruikt. Om die reden eet ik alleen nog af en toe vis, maar wel altijd met een keurmerk voor duurzame vangst of kweek.

Tot slot ging ik de strijd aan met voedselverspilling. Nog altijd gooit de gemiddelde Nederlander 40 kilo goed voedsel per jaar weg. Een leuke manier om dit terug te dringen is de Foodbattle. Zo daagde ik mezelf en anderen uit de verspilling tegen te gaan en kreeg ik tussendoor tips om mijn score te verbeteren. Inmiddels zijn deze suggesties verworden tot een gewoonte en gooi ik vrijwel geen eten meer weg. Een aanrader!     

Kortom, minder of geen vlees eten, beperkt zuivel en eieren, meer groente en fruit en minder voedsel verspillen levert bij elkaar de grootste milieuwinst op! 

Is consumeren écht nodig?

Dat consumeren - na voedsel - de grootste boosdoener voor het milieu is, had ik totaal niet verwacht. En waar we uiteraard niet zonder voedsel kunnen, geldt dit wél voor veel van onze spullen. Consuminderen is extreem goed voor milieu én portemonnee. Zo probeer ik altijd eerst bij de kringloopwinkel mijn aankoop te doen. Een andere optie is om gebruik te maken van alle nieuwe mogelijkheden om spullen te delen. Zo leen ik dingen als een boormachine, trap en kruiwagen altijd van mijn buurman. 

Van al onze aankopen is kleding misschien wel het meest milieuvervuilend. Vooral het feit dat in één spijkerbroek algauw 7.000 liter schoon water verborgen zit, deed mij duizelen. Daarom koop ik vrijwel geen nieuwe kleding meer. Gelukkig is tweedehandskleding aan een enorme opmars bezig, net als het leasen van je kleding. Daarbij lever je een gedragen spijkerbroek weer in en kies je gewoon een nieuw model uit. Mijn doelstelling is om vanaf nu alleen nog maar tweedehands of leasekleding aan te schaffen. Daarnaast raak ik steeds meer bedreven met naald en draad, waardoor veel kleding na reparatie nog lang mee kan.

Een tweede grootverbruiker van energie en grondstoffen is elektronica. Als intensief gebruiker van de laptop en smartphone moest ik ook even slikken toen ik besefte hoe enorm de impact van deze producten is. Bij het winnen van de benodigde zeldzame metalen wordt gigantisch veel energie en giftige stoffen gebruikt. Maar omdat we zo afhankelijk zijn van onze elektronica, is het lastig om hierop te minderen. Wel kun je de levensduur van je smartphone verlengen. Ook voor laptops en tablets geldt: doe er zo lang mogelijk mee. Zo heb ik bijvoorbeeld extra geheugen aangeschaft toen mijn harde schijf vol zat en breng ik mijn laptop eerst langs voor reparatie voor ik er afscheid van neem. Als je echt een nieuwe moet aanschaffen, check dan welk merk laptop goed scoort qua duurzaamheid. En wie weet is de volledig modulaire Fairphone wel iets voor jou?

Op een duurzame manier van A naar B

Eerlijk is eerlijk; de 24 uur in een nachttrein van Warschau naar Moskou waren niet in alle opzichten een pretje. Van slapen kwam weinig en de zenuwen gierden ons door de keel toen zwaarbewapende soldaten naar onze paspoorten vroegen. Toch was deze manier van reizen een onvergetelijke ervaring en iets wat wij in de toekomst vaker gaan doen. Want voor de mensen die van verre reizen houden, heb ik slecht nieuws: ben je vegetariër en heb je zonnepanelen op je dak? Dat resultaat doe je op jaarbasis in één keer teniet met een (niet-gecompenseerd) vliegretourtje New York, wat gelijk staat aan de milieubelasting van duizend (!) Big Macs. Is een vlucht echt onvermijdelijk? Probeer deze dan zo goed mogelijk te compenseren. Ook de auto veroorzaakt veel uitstoot. Elektrisch rijden is al een flinke verbetering, maar de trein is verreweg de beste optie. Ik reis dagelijks met de trein naar mijn werk zie er steeds meer de voordelen van in. Je kunt gewoon doorwerken als het nodig is, rustig ontbijten in de ochtend of even je ogen sluiten na een lange dag. Kortom, ‘treinen’ heeft talloze voordelen. En moet je een kleine afstand overbruggen? Dan kun je uiteraard het allerbeste lopen of deze met de fiets afleggen. Sterker nog, door veel te fietsen verhoog je jouw levensverwachting aanzienlijk.

Tot slot gloort er ook voor de internationale reiziger hoop aan de horizon. Er wordt steeds meer gepleit voor een hoogwaardige treinverbinding in Europa, zodat ook Barcelona, Milaan en Rome binnenkort makkelijk en snel per trein te bezoeken zijn. 

Zelf aan de slag

Door je te richten op je voeding, consumentengedrag en vervoer kun je jouw voetafdruk dus flink verkleinen. Met deze test weet je gelijk hoe groot jouw voetafdruk is en op welk gebied de meeste winst te behalen valt. Zet hem op! 

Nog niet uitgelezen over je voetafdruk? Dit zijn interessante en inzichtelijke boeken om je kennis te verrijken: Eating Animals van Jonathan Safran Foer, De verborgen impact van Babette Porcelein en Dit is een goede gids van Marieke Eyskoot.

Tags