13 februari 2019

Wat is greenwashing en hoe werkt het?

69% van de Nederlanders denkt groene stroom te hebben, terwijl maar 6% van onze energie duurzaam wordt opgewekt. Hoe kan dat?

Begin februari 2018 wijdde Arjen Lubach er al een aflevering van zijn programma Zondag met Lubach aan: 69% van de Nederlandse consumenten denkt groene stroom af te nemen, terwijl het daadwerkelijke aandeel duurzame energie in Nederland slechts 6% bedraagt. Dat is nogal een verschil. Hoe kan het dat al die mensen met goede bedoelingen tóch grijze energie afnemen?

De steenkolenindustrie is de meest vervuilende tak van de energiesector en verantwoordelijk voor maar liefst 70% van de wereldwijde uitstoot aan CO2. 69% van de Nederlandse huishoudens dénkt duurzame energie af te nemen, maar steunt zonder het te weten toch de steenkolenindustrie.

Greenwashing

Het trucje dat dit mogelijk maakt, noemen we ‘greenwashing’. Greenwashing is een term die gebruikt wordt om aan te geven dat bedrijven of organisaties zich duurzamer of ‘groener’ voordoen dan ze daadwerkelijk zijn. Duurzamer leven en groen doen is hot, dus geef mensen het idee dat jouw product of dienst ze daarbij helpt en het is kat in ‘t bakkie. Er wordt dus simpelweg misbruik gemaakt van de goede bedoelingen van consumenten.

Greenwashing gebeurt in vrijwel elke sector: producenten van etenswaren verpakken hun - onveranderde - producten plotseling in karton, reisbureaus adverteren met zogenaamd duurzame vliegreizen naar de andere kant van de wereld en vervoersbedrijven roepen trots biobrandstof te gebruiken zonder erbij te vermelden dat het slechts om een klein deel van de brandstof gaat. Een fastfoodgigant veranderde zelfs de logokleur van rood naar groen voor een milieubewuster imago. Allemaal schone schijn.

Een lange weg te gaan naar onze Klimaatdoelen

Ook op de energiemarkt is greenwashing een veelgebruikte truc. Grote energiebedrijven roepen dat zij groene stroom verkopen, maar verkopen in werkelijkheid gebakken lucht - of wind, zo je wilt: grijze stroom in een groen jasje. En dat is kwalijk, want als het gaat om de productie van duurzame energie bungelt Nederland diep onderaan de Europese lijst, op een treurige een-na-laatste plek. Kijk naar onderstaande grafiek en je ziet dat we nog een lange weg te gaan hebben, willen we de doelstellingen van het Klimaatakkoord halen.

Aandeel duurzaam opgewekte energie in Europa per land, via www.welingelichtekringen.nl

Hoe werkt greenwashen van energie dan precies?

Om de opwek van groene energie te stimuleren, werd de Garantie van Oorsprong in het leven geroepen, ook wel 'groencertificaat'. Producenten van duurzame energie ontvangen voor elke MWh die zij opwekken een GVO, om te bewijzen dat de energie daadwerkelijk duurzaam is opgewekt. In sommige landen, zoals Noorwegen, wordt echter zóveel duurzame energie geproduceerd dat de certificaten er geen waarde hebben - vrijwel alle energie is er immers groen. Zij verkopen de certificaten door, maar niet de bijbehorende energie. Zo consumeert Nederland op papier meer groene stroom, maar in werkelijkheid leidt het er niet toe dat er meer groene stroom wordt opgewekt (bron: www.mt.nl).

Zijn die certificaten niet heel erg duur?

Nee. Een gemiddeld huishouden verbruikt per jaar ongeveer 3,5 MWh aan stroom. De certificaten die daarvoor nodig zijn, kosten bij elkaar tussen de €1 en de €14 (bron: de Volkskrant). Niet bijster veel dus. Het kopen van buitenlandse certificaten is voor veel energieproducenten dus een simpele en goedkope manier om hun grijze energie te verkopen als groen, en de consument zo te misleiden.

De positieve kant: duurzame bewustwording

Gelukkig zit er ondanks alle misleiding ook nog een positieve kant aan het verhaal: greenwashing zorgt ervoor dat steeds meer mensen betrokken raken bij duurzaamheid, zei energie-onderzoeker Marc Londo in de Volkskrant. En hoe sneller mensen het belang van duurzame energie inzien, hoe sneller we die groene golf in gang kunnen zetten!

Wil je weten of je onbewust de steenkolenindustrie steunt? Doe de Steenkolencheck. Steun je per ongeluk de steenkolenindustrie en wil je daar niet langer aan meewerken? Bij Vandebron krijg je 100% goeie energie, direct Vandebron.

Meer lezen?

Hoe zit het met groene stroom als het niet waait? Ook wel eens leuk: positief klimaatnieuws! China haalde de klimaatdoelen 3 jaar te vroeg Dit houdt het Nederlandse klimaatakkoord in

Geschreven door Claire van de Graaff

Claire is voormalig copywriter en eindredacteur bij Vandebron en houdt naast van schrijven enorm van koken. En eten.

Deel dit artikel
Tags
ImpactSjoemelstroomActueel