Wat is sjoemelstroom?

Het is een prachtig woord; het bekt lekker, allitereert mooi en maakt meteen duidelijk dat het goed fout zit: sjoemelstroom. Maar wat is het precies?

In 2022 werd 40% van alle elektriciteit die we in Nederland verbruiken groen opgewekt. Toch zegt bijna elke energieleverancier dat ze groene stroom verkopen. Hoe kan dat?

Nou, energiebedrijven hebben daar een slimme oplossing voor bedacht. Ze verven hun grijze stroom gewoon groen door een certificaat te kopen.

Zo werkt dat: in andere landen produceren ze veel meer groene stroom dan ze nodig hebben. Nederlandse leveranciers kopen het overschot aan groene stroom bijvoorbeeld van Noorwegen. Of van IJsland, waar alleen maar groene energie wordt geproduceerd. Hartstikke makkelijk.

Moet er dan een kabel gelegd worden om deze stroom te vervoeren? Nee hoor. Een Garantie van Oorsprong (GvO) is genoeg om te bewijzen dat je stroom groen is.

Wat is precies een Garantie van Oorsprong?

Aan stroom kun je niet zien hoe en waar het is geproduceerd. Daarom krijgt iedere energieproducent per megawattuur geproduceerde groene stroom een GvO. Deze GvO’s kunnen worden verhandeld, ook internationaal. Omdat in landen als Noorwegen en IJsland alle stroom groen is, vraagt niemand naar GvO’s en kunnen deze worden verkocht. Bijvoorbeeld aan Nederlandse energiemaatschappijen.

Sjoemelstroom

De GvO’s maken grijze stroom groen, terwijl de energiemaatschappijen gewoon door kunnen gaan met vervuilende grijze stroom opwekken. Op deze manier is de Noorse of IJslandse groene energie ineens officieel niet meer groen, omdat onze grijze Nederlandse stroom de GvO heeft “overgenomen”. Dit grijze stroom in een groen jasje noemen we 'sjoemelstroom'.

Waarom dit een probleem is

We importeren wel meer dingen uit Scandinavië. Goeie dramaseries bijvoorbeeld. Hippe kleding. En goedkope meubels. Waarom geen groene verf voor onze energie?

Laten we het eens vergelijken met het eten van vlees. Inmiddels zijn we het er over eens dat het beter voor het klimaat is als we met zijn allen wat minder vlees eten. Stel dat je daarom besluit twee dagen per week vegetarisch te gaan eten. Maar in plaats van dit echt te doen, koop je van je collega Jaap (die helemaal geen vlees eet) twee vlees-vrije dagen. Jaap heeft dan iets meer geld om uit te geven aan tofu, jij kan met een gerust geweten aan je biefstuk beginnen. Maar feitelijk wordt er geen hap minder vlees gegeten.

Maar het is nóg erger

Bij sjoemelstroom gaat het zelfs een stapje verder. In dat model koop je als bewuste burger een vegaburger met het idee dat je goed bezig bent. Terwijl je in werkelijkheid een doodnormale vleeshamburger heb gekocht. Die hamburger wordt als vegetarisch verkocht, doordat de hamburgerfabriek vega-certificaten heeft gekocht van een sojaboer. Daar is natuurlijk niets vegetarisch aan.

Voor energiemaatschappijen is het veel makkelijker om GvO’s te kopen, dan om zelf groene energie te produceren. Het is ook veel goedkoper.

En nu?

Gelukkig is er wel echte groene stroom in Nederland. Met de groene stroom checker van Hier kun je controleren of jij écht groene stroom koopt. Zodat je zeker weet dat je geld naar een lokale, groene energieproducent gaat en er weer verder geïnvesteerd kan worden in de energietransitie. Zoals we bijvoorbeeld bij Vandebron doen! Hoe wij dat aanpakken, lees je hier. 

Tags