Wat is onbalans op het elektriciteitsnet en hoe voorkomen we het?

Onbalans is één van de grote uitdagingen van de energietransitie. Het gaat om het balanceren van de vraag en aanbod naar stroom. Waarom is dat toch zo lastig? Dat leggen we in dit artikel uit.

Wat is onbalans?

Onbalans op het elektriciteitsnet kan op twee manieren plaatsvinden: door een energietekort of een energieoverschot. 

Stroom is niet opgeslagen in een reservoir waar je rustig uit tapt en weer bijvult wanneer de bodem in zicht komt. Doordat we het nog niet grootschalig kunnen opslaan, moet het opgewekt worden wanneer we het nodig hebben. Vraag en aanbod moeten dus altijd met elkaar in balans zijn. Als dat niet het geval is, spreken we van onbalans.

Waarom is onbalans een probleem?

Wanneer er meer vraag naar elektriciteit is dan opwek, ontstaat een stroomtekort. De stroom kan dan uitvallen. In Nederland komt dit eigenlijk gelukkig nooit voor, omdat onze landelijke netbeheerder TenneT het oplost. Dat doen ze bijvoorbeeld door last minute extra stroom in te kopen op de energiemarkt tegen hogere prijzen. 

Maar meer stroomopwek dan vraag is ook een probleem. Overbelasting van het stroomnet ligt dan op de loer, wat schade aan transmissielijnen kan veroorzaken. Ook dit lost TenneT op, door opwek af te schalen. En ook dat brengt kosten met zich mee.

De energieleverancier die het tekort of te veel aan stroom veroorzaakt heeft, krijgt hiervoor de rekening in de vorm van onbalanskosten. Die kosten worden weer doorberekend aan de klant in de vorm van hogere energietarieven of vaste terugleveringskosten.

Meer onbalans door toename groene stroom

Stroom opwekken met fossiele brandstoffen is redelijk goed te sturen. Als er meer stroom nodig is, draaien de verbrandingsovens wat harder en als er minder nodig is zachter. Maar door alle nadelen van fossiel stappen we natuurlijk veel liever over naar groene energie.

De laatste jaren wordt er steeds meer groene stroom opgewekt. Een supermooie ontwikkeling! Maar het brengt ook uitdagingen met zich mee. Zo is het bijvoorbeeld moeilijk om te voorspellen hoe hard het gaat waaien of hoeveel zonlicht we op een dag zullen zien. Dat zorgt voor meer onbalans.

Hoe kunnen we onbalans voorkomen?

Eén van de grote uitdagingen van de energietransitie is om onbalans te voorkomen. Gelukkig ontwikkelen we steeds meer manieren om ons ertegen te wapenen!

1. Betere voorspellingen met slimme technologie

Bij Vandebron doen we elke dag een productievoorspelling voor de volgende dag. Daarbij houden we rekening met het weer, de teruglevering van klanten en de opwekking van onze groene energieproducenten. Achter de schermen is ons team continu bezig om dit systeem te optimaliseren en zo de voorspellingen steeds accurater te maken.

Lees verder: Hoe houdt onze technologie het energienet in balans?

2. Opwek terugdringen door curtailment

Wanneer er teveel groene stroom wordt opgewekt, kan de capaciteit van windmolens en zonneparken tijdelijk teruggeschroefd worden. Curtailment heet dit. Er wordt dan tijdelijk geen (of minder) groene stroom opgewekt om het stroomnet in balans te houden.

Lees verder: Wat is curtailment en hoe passen we het toe?

3. Grootschalige energieopslag

Eigenlijk is het natuurlijk zonde om curtailment toe te passen. Veel liever zouden we de groene stroom wél opwekken en verbruiken op momenten dat er juist minder aanbod dan vraag is. Maar daarvoor zullen we het op moeten slaan. En dat is een stuk ingewikkelder dan het klinkt. Ook al wordt grootschalige energieopslag nu al gedaan, is de businesscase nog niet rond te krijgen om het op grote schaal toe te passen.

Lees verder: 4 redenen waarom de superbatterij nog niet doorbreekt

4. Slim Laden

Slim laden is een geavanceerde dienst van Vandebron. Op afstand kunnen we de slimme Vandebron-laadpalen van honderden elektrische auto’s tegelijk stoppen en hervatten, waardoor we het stroomnet balanceren. Deelnemende klanten dragen zo hun steentje bij en krijgen er ook nog een financiële vergoeding voor.

Lees verder: Zo werkt Slim Laden bij Vandebron

5. Eigen zonnestroom maximaal benutten

Wek je zelf groene stroom op met je eigen zonnepanelen en wil je een positieve bijdrage leveren aan de onbalansproblematiek? Goed bezig! Je doet het door zo min mogelijk stroom terug te leveren en door minder stroom te verbruiken tijdens piekmomenten, maar juist op groene momenten.

Lees verder: 8 tips om je stroomverbruik te sturen en plannen

Onbalans voorkomen en de energietransitie versnellen

Zo snel mogelijk naar 100% duurzame energie in Nederland, dat is de missie van Vandebron. Om dat te bereiken, zullen we wel wat hobbels moeten overwinnen. Onbalans is daar één van. Maar met onze knappe koppen en slimme innovaties weten we zeker dat dit gaat lukken. Help je mee om de energietransitie te versnellen? Sluit je dan bij ons aan!

Tags