Curtailment: wat is het en hoe passen we het toe?

Wat is curtailment?

Curtailment betekent ‘inkorten’ in het Engels. Binnen de energiewereld houdt dat in dat de capaciteit tijdelijk wordt teruggeschroefd van bijvoorbeeld windmolens of zonneparken. Er wordt dan tijdelijk geen (of minder) groene stroom opgewekt. 

Door middel van curtailment kunnen wind- en zonneparken op deze manier bijdragen aan het in balans houden van het energienet, op de momenten dat er meer aanbod dan vraag is.

Waarom curtailment inzetten?

Curtailment wordt ingezet om het energienet in balans te houden. Dat zit zo: opgewekte stroom moet direct verbruikt worden. Vraag en aanbod moeten dus altijd op elkaar afgestemd zijn. Als dat niet het geval is, krijgen we te maken met onbalans. Het energienet functioneert dan minder goed.

De vraag wordt onder andere bepaald door huishoudens die op bepaalde momenten van de dag veel energie verbruiken. Het aanbod wordt door bijvoorbeeld de hoeveelheid wind die er staat en het aantal uren zon. 

Op dagen dat het heel hard waait en/of de zon veel schijnt, levert dit pieken op in de energieopwek. Ontstaan die pieken op momenten dat er minder vraag dan aanbod is, dan kan het net uit balans raken. Dit komt in de praktijk enkele keren per jaar voor. Om het te voorkomen, kan curtailment worden ingezet.

Kunnen we het stroomoverschot niet beter opslaan?

Een windmolen stilzetten terwijl het hard waait? Dat is natuurlijk zonde! Daarom worden in enkele windmolen- en zonneparken superbatterijen ingezet om het overschot aan groene energie op te slaan voor later. Maar lang niet overal. De belangrijkste reden daarvoor is dat de investering momenteel hoger is dan de winst die ermee behaald wordt. De businesscase is simpelweg niet rond te maken voor investeerders.

Bij Vandebron blijven we de ontwikkelingen voor batterijen volgen - en sturen er zelfs al een aan - maar voorlopig zullen we onze bijdrage vooral leveren door de mogelijkheden voor curtailment voor de producenten op ons platform verder door te ontwikkelen.

Minder windmolens bouwen dan maar?

Zeker niet! Er zijn nog altijd veel meer momenten dat we minder groene stroom opwekken dan we nodig hebben. Curtailment wordt dan ook alleen tijdens piekmomenten toegepast. 

Curtailment is juist belangrijk voor de verdere ontwikkeling van de energietransitie. Hoe beter we het net kunnen balanceren op extreme dagen, hoe meer windmolens en zonneparken er bijgebouwd kunnen worden voor de dagen waarop we ze hard nodig hebben. 

Het mooiste zou natuurlijk zijn als we geen curtailment hoeven toe te passen en het overschot op kunnen slaan voor later gebruik. Daar wordt momenteel hard aan gewerkt. 

Vandebron en curtailment

Bij alles wat we doen staat onze missie centraal: zo snel mogelijk naar 100% duurzame energie in Nederland. De energietransitie kan wat ons betreft niet snel genoeg gaan, maar het steeds groter wordende aanbod van groene energie brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee. Bij Vandebron willen we graag met onze kennis en ervaringen bijdragen aan het in balans brengen van het energienet. Curtailment is daar een mooie innovatieve oplossing voor. 

Op dit moment richten we ons bij Vandebron vooral op curtailment met windturbines. In een verder stadium zullen hier naar verwachting ook zonneparken bijkomen. Om de capaciteit van de windturbines terug te schroeven, hebben we een geautomatiseerd model gebouwd dat de beslissing neemt om op de juiste momenten de turbines uit te zetten. De producent hoeft daar zelf dus niets voor te doen. 

Curtailment = voorspellen

Elke dag doen we een productievoorspelling van alle producenten op ons platform voor de volgende dag. Deze dienen we in bij netbeheerder TenneT. Ondanks dat de voorspelling wordt gedaan op basis van de meest actuele weersvoorspelling, kan het een paar keer per jaar voorkomen dat de wind harder waait dan gedacht. Op die momenten wordt er dus ook meer stroom opgewekt dan voorspelt. 

Om te zorgen dat dit geen onbalans op het energienet oplevert, kunnen we bepaalde windturbines tijdelijk uitzetten of zorgen we ervoor dat ze iets minder hard gaan draaien. Zo houden we het net niet alleen in balans, maar krijgt het ook minder te maken met grote energiepieken. Daardoor kunnen er meer windmolens en zonneparken bij worden gebouwd, zonder té veel groene energie op te wekken op dagen dat het heel hard waait of de zon veel schijnt. 

Curtailment in de praktijk

In de grafiek hieronder zie je een curtailment-actie. De groene lijn geeft aan hoeveel een windturbine kan produceren en de gele lijn geeft aan hoeveel er daadwerkelijk geproduceerd is.

Rond 16:30 was er een flinke onweersbui met veel wind die we een dag eerder niet in onze voorspelling hadden meegenomen. Om te zorgen dat het energienet toch in balans bleef, is er een curtailment-actie gestart. Na de hevige bui is de windturbine weer op volledige kracht gezet en werd de energie weer volgens verwachting opgewekt.

Curtailment met je eigen zonnepanelen

Thuis kun je ook curtailment toepassen. Je kunt je zonnepanelen uitschakelen, zodat er (tijdelijk) geen zonnestroom wordt opgewekt. Maar we adviseren niet om dit zelf te doen. Door met je installatie te rommelen, kun je in de knoop komen met de garantie. Het is beter om je stroomverbruik te sturen en plannen dan zelf aan curtailment te doen.

Update: in september 2024 zijn we bij Vandebron een pilot gestart voor het uitschakelen van zonnepanelen op grote schaal. Op piekmomenten zetten we je zonnepanelen op afstand uit. Deelnemers ontvangen hiervoor een compensatie. Meedoen? Neem contact op met de klantenservice.

Conclusie

Curtailment wordt toegepast om de energieopwekking van zonne- en windmolen parken tijdelijk terug te schroeven. Dit wordt gedaan om het energienet in balans te houden en komt enkele keren per jaar voor. Een nóg betere oplossing zou zijn om het overschot op te slaan voor later gebruik. Daar wordt momenteel hard aan gewerkt.