Hoe worden energietarieven bepaald?

Energietarieven in een energiecontract worden opgebouwd uit: de inkoopprijs, kosten en winst voor de energieleverancier. Laten we eerst eens kijken hoe dat werkt bij een vast contract.

Stap 1: Inkoopprijs voor energie

Energieleveranciers kopen energie voor hun klanten in op groothandelsmarkten. Er zijn twee markten van belang.

1. Termijnmarkt: Energie wordt ingekocht voor de lange termijn. Bijvoorbeeld voor het komende jaar. Over deze termijn staat de inkoopprijs vast. Dit wordt ook wel een future-markt of forward-markt genoemd.

2. Spotmarkt: Energie wordt op korte termijn ingekocht. Bijvoorbeeld een dag of uur vooraf. Dit wordt ook wel de dagmarkt genoemd en de energieprijs de marktprijs.

Stel, je sluit vandaag een vast contract af bij Vandebron voor één jaar. Je energietarieven worden dan gebaseerd op de gemiddelde inkoopprijs die nu geldt op de termijnmarkt voor het komende jaar.

Stap 2: Profilerings- en onbalanskosten

We kunnen stroom (nog) niet grootschalig opslaan. Het moet daarom opgewekt worden wanneer mensen het nodig hebben. Door goede voorspellingen te doen, worden we hier steeds beter in. 

Maar perfect voorspellen is onmogelijk. Zeker nu het aandeel groene stroom steeds groter wordt. We kunnen namelijk niet (ver vooruit) voorspellen wanneer het hard waait en wanneer de zon lekker schijnt.

Wanneer inschatting en werkelijkheid niet overeenkomen, komen daar kosten bij kijken.

• Onbalanskosten: Wanneer vraag en aanbod naar stroom niet overeenkomt, spreken we van onbalans. Netbeheerder TenneT lost dit op door bijvoorbeeld windmolens tijdelijk uit te schakelen of juist last-minute extra energie in te kopen. De kosten om deze onbalans op te lossen worden doorberekend aan de energieleverancier die de onbalans veroorzaakt.

• Profileringskosten: Energie wordt ingekocht voor een gemiddelde inkoopprijs. De werkelijke prijs kan door de dag heen fluctueren. Wanneer er veel energie verbruikt wordt op uren waarop de inkoopprijs hoger is dan de gemiddelde prijs, kost dit geld. En andersom: stroom kan zelfs voor een negatieve prijs verkocht worden wanneer de zon stevig schijnt, de vraag laag is en huishoudens veel opwekken. De kosten om dit op te vangen zijn verrekend in de profileringskosten.

Beide kosten worden doorberekend en toegevoegd als risico-opslag aan de energieprijs die klanten betalen of als vaste terugleveringskosten.

Stap 3: Energieprijs voor klanten bepalen

Wanneer je de inkoopprijs, onbalanskosten en profileringskosten bij elkaar optelt, heb je samen de totale kosten voor de inkoop van energie. Maar de energieleverancier wil natuurlijk ook nog iets verdienen aan de levering van energie. 

Sommige energieleveranciers kiezen voor een verdienmodel waarbij een vaste prijs per kWh stroom en m³ gas wordt toegevoegd als winst voor de leverancier. Bij Vandebron werken we met een abonnementsmodel: je betaalt een vaste prijs per maand voor de levering van energie. Door dit model verdienen we niet extra wanneer jij meer energie verbruikt. Wel zo duurzaam!

Hoe wordt de variabele inkoopprijs berekend?

Bij een variabel energiecontract betaal je, net als bij een vast energiecontract, een vaste prijs per kWh stroom en m³ gas die je verbruikt. Dit tarief staat steeds voor een korte periode vast. Bijvoorbeeld voor één, drie of zes maanden. Bij Vandebron wordt de variabele energieprijs elke drie maanden berekend.

De inkoop verloopt op dezelfde manier als bij een vast contract, zoals hierboven beschreven. Alleen wordt de energie over een kortere periode ingekocht. Op basis van de actuele marktprijzen worden de tarieven elke drie maanden opnieuw berekend. Als de marktprijzen dalen, betaal je als klant in de volgende periode minder en andersom juist meer.

Een belangrijk verschil is dat vaste contracten worden ingekocht op het moment dat iemand een nieuw contract afsluit. Voor variabele contracten wordt er gespreid ingekocht om te voorkomen dat klanten op een ongunstig moment instappen, waardoor ze opeens hele hoge energiekosten hebben. Dit omdat de meeste mensen automatisch een variabel contract krijgen nadat hun vaste contract afloopt en ze geen actie ondernemen. Bij vaste contracten hebben mensen zelf de keuze bij welke energieleverancier ze een contract afsluiten en wordt daarom voor een andere inkoopstrategie gekozen.

Hoe vaak wijzigen de variabele energieprijzen?

Klanten met een variabel contract krijgen elke drie maanden nieuwe energietarieven gepresenteerd. Nieuwe contracten kunnen halverwege een periode ‘instappen’. Hun eerste periode kan daardoor eenmalig korter zijn dan drie maanden, maar hun tarieven zijn hetzelfde.

Hoe zit het bij een dynamisch contract?

Voor dynamisch contracten wordt energie ingekocht op de spotmarkt. Dat gebeurt een dag vooraf. Stroom wordt ingekocht in uurblokken en gas per dag. Als klant betaal je de marktprijs.

Voor de energieleverancier zijn er alleen risicokosten door onbalans. Dit is opgenomen in een opslag bovenop de uurprijs. Profileringskosten zijn er niet - dat risico ligt bij de klant zelf.

Waarom daalt de stroomprijs niet terwijl het aandeel groene stroom toeneemt?

Groene stroom is veel goedkoper om op te wekken dan grijze stroom. Dus zou je verwachten dat stroom goedkoper wordt nu het aandeel groene stroom explosief stijgt. Toch is dit niet het geval. Dat heeft vooral te maken met het feit dat de gasprijs voor het grootste deel de marktprijs bepaalt. In dit artikel lees je hoe dat zit.

Variabel contract afsluiten

De meeste mensen met een variabel contract hebben dit omdat hun vaste energiecontract afliep en ze geen actie hebben ondernomen. Na het lezen van dit artikel weet je wat dit type energiecontract inhoudt en hoe de tarieven bepaald worden.

Past het variabele energiecontract juist helemaal bij jouw wensen en wil je graag 100% groene stroom van Nederlandse bodem? Kies voor een variabel energiecontract van Vandebron!