Overvol stroomnet

Door de huidige energiecrisis raakte de energietransitie in een stroomversnelling. Gas werd een luxe product, waardoor bedrijven en particulieren snel van het gas af wilden. Elektrische alternatieven worden op grote schaal geïnstalleerd, waardoor de vraag naar stroom toeneemt.

Aan de andere kant is er een overvloed aan stroomproductie ontstaan. Iedereen wil zijn eigen groene stroom opwekken. Particulieren én bedrijven. Zonnepanelen installateurs werken met lange wachtlijsten en de vergunningsaanvragen voor nieuwe windmolenparken stapelen zich op. Bij hoogspanningsnetbeheerder Tennet ligt momenteel voor meer dan 40 gigawatt aan nieuwe aanvragen. 

Het huidige elektriciteitsnetwerk kan het vervoer van zoveel stroom niet aan. En uitbreiding gaat niet van de één op de andere dag. 

Gevolgen van een overvol stroomnet

• Huizen zullen niet zonder stroomaansluiting komen te zitten. Nieuw te bouwen huizen ook niet. Maar bedrijven en organisaties die een nieuwe aansluiting of uitbreiding willen, komen in de wachtrij te staan. In Amsterdam moeten bedrijven bijvoorbeeld tot 2027 wachten op een nieuwe aansluiting of uitbreiding. 

• De mogelijkheid bestaat dat lampen in huis vaker knipperen of de stroom zelfs helemaal uitvalt. Iets wat we in Nederland eigenlijk helemaal niet gewend zijn. Dit heeft te maken met spanningsproblemen door piekbelasting.

• De wachtrijen voor een verzwaring van de meterkast bij consumenten kunnen ook oplopen. Dat is het geval wanneer de hoofdkabel eerst vervangen moet worden, vanwege de toenemende stroomvraag.

Welke oplossingen zijn er?

1. Stroomnet verbeteren

De meest voordehandliggende oplossing is zorgen dat het huidige stroomnet meer elektriciteit kan vervoeren. Door de geleiders van hoogspanningslijnen bijvoorbeeld te vervangen door hogetemperatuurgeleiders die meer stroom kunnen vervoeren en hogere temperaturen aan kunnen. 

De verzwaring van de huidige infrastructuur neemt wel behoorlijk wat tijd in beslag. Naar verwachting zal over acht tot tien jaar het stroomnet voldoende verzwaard zijn om de huidige stroomvraag aan te kunnen.

Maar is dat voldoende? We verwachten dat de energietransitie dan al veel verder is. Het merendeel van de bevolking rijdt tegen die tijd elektrisch en heeft een warmtepomp, waardoor we met z’n allen nog veel meer stroom verbruiken. Blijven we dan achter de feiten aanlopen?

2. Reservecapaciteit gebruiken

Het elektriciteitsnet is dubbel aangelegd. De zogenaamde ‘vluchtstrook’ wordt alleen gebruikt als er iets kapotgaat. Dat gebeurt een paar keer per jaar. 

Er zijn nu plannen om de vluchtstrook in te zetten als ‘spitsstrook’ op piekmomenten waarop de stroomvraag groter is dan normaal. Nadeel aan deze oplossing is dat de stroom uit zal vallen als er een probleem is. De vluchtstrook is dan namelijk al in gebruik.

3. Ongebruikte stroom terugkopen

Grootverbruikers sluiten contracten af voor een bepaalde hoeveelheid stroom die ze geleverd krijgen. Voor de zekerheid vragen ze wat meer dan ze nodig hebben. Leveranciers proberen nu de ongebruikte stroom terug te kopen zodat ze meer nieuwe klanten kunnen aansluiten. 

4. Energie opslaan

Het stroomnet zit niet heel de dag door vol. Vooral piekmomenten zijn een probleem. Een oplossing kan zijn om elektriciteit op dalmomenten op te slaan in supergrote batterijen. 

Een andere manier is om elektriciteit om te zetten in waterstof. Waterstof kan opgeslagen worden om er op een later moment weer elektriciteit van te maken. Nadeel is dat het momenteel niet echt efficiënt is. In het hele proces gaat zo’n 75% van de elektriciteit verloren. Innovatie is nodig voordat dit een goede oplossing is.

5. Piekbelasting voorkomen

We kunnen natuurlijk ook slimmer omgaan met het bestaande net en ons gedrag aanpassen. Door consumptie te spreiden over de dag en zo piekmomenten te voorkomen. Of door verbruik te stimuleren op momenten dat er veel aanbod is doordat het bijvoorbeeld lekker waait of de zon goed schijnt.

Deze optie heeft onze voorkeur, omdat er dan geen verzwaring nodig is en we automatisch beter omgaan met energie. 

6. Samenwerken met andere landen

Het elektriciteitsnet van Nederland is geen gesloten systeem. We zijn verbonden aan andere Europese landen. Samenwerken met andere landen kan daarom ook (onderdeel van) een oplossing zijn. Bijvoorbeeld door de energie uit waterkracht van Noorwegen hierheen te vervoeren op momenten dat er veel aanbod is. En ons overschot aan wind- en zonne-energie juist te exporteren naar landen die op hetzelfde moment een grote stroomvraag hebben.

Waarom is kernenergie geen oplossing?

In Nederland halen we onze energie voor 1% uit kernenergie. Meer kerncentrales bouwen is op korte termijn geen oplossing voor dit probleem. De bouw duurt namelijk zeker tien jaar. Bovendien is kernenergie geen 100% duurzame oplossing. Vandebron zet daarom liever in op groene energie, in combinatie met innovatie en slimmer omgaan met energie.