Wat is kernenergie? En hoe duurzaam is het eigenlijk?

Wat is kernenergie?

Kernenergie wordt opgewekt in een kerncentrale met behulp van de stof uranium. Dit wordt uit de grond gehaald, net als steenkool. In de kerncentrale worden atoomkernen van uranium gesplitst. Daarbij komt warmte (energie) vrij. Die warmte wordt vervolgens omgezet in elektriciteit. Wat overblijft is radioactief afval.

Grootste voordelen van kernenergie

• Lage CO2-uitstoot: Kernenergie stoot tijdens de elektriciteitsproductie aanzienlijk minder CO2 uit dan fossiele brandstoffen.

• Betrouwbare energiebron: Kerncentrales kunnen continu elektriciteit produceren. Ze zijn niet afhankelijk zijn van weersomstandigheden zoals zonne- en windenergie.

• Grote energieopbrengst: Een kleine hoeveelheid uranium kan een grote hoeveelheid energie produceren.

Grootste nadelen van kernenergie

• Radioactief afval: Kernenergie produceert radioactief afval dat veilig moet worden opgeslagen voor duizenden jaren. Dat is een uitdaging voor toekomstige generaties.

• Kernramprisico: Ondanks strenge veiligheidsmaatregelen blijft het risico op ernstige kernrampen bestaan.

• Hoge bouw- en ontmantelingskosten: Het bouwen en later ontmantelen van kerncentrales kost veel geld en kan lang duren. TNO schat in dat de bouw zo'n 10 miljard euro kost en dat het zeker 11 jaar duurt.

• Beperkte voorraad: De beschikbare voorraad uranium is een keer op.

Hoe werkt een kerncentrale?

Hoe leidt zo’n kernsplitsing nu uiteindelijk tot elektriciteit die we in huis gebruiken? Hieronder geven we een versimpelde uitleg.

• Allereerst wordt uranium gesplitst, waarbij warmte vrij komt. Dit gebeurt in een veilige ruimte, beschermd door staal en beton. 

• Met die warmte wordt water opgewarmd in het reactorvat, waar vervolgens stoom van gemaakt wordt. 

• Met deze stoom wordt een turbine aangedreven. Deze turbine zet stromingsenergie om in mechanische energie, net als bij een windmolen. 

• De turbine is verbonden aan de as van een generator. 

• De generator is weer verbonden aan het elektriciteitsnet.

Bekijk deze video voor meer details en uitleg.

Is kernenergie duurzaam?

Bij de splitsing van uranium komt geen CO₂ vrij. De ‘rook’ die je uit een kerncentrale ziet komen is waterdamp en niet schadelijk voor het milieu. Niet te verwarren met de vervuilende rook die vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen.

Tijdens de bouw van de kerncentrale, winning en transport van uranium en de verwerking van het afval komen wel wat broeikasgassen vrij. Uit onderzoek van IPCC blijkt het om 12 gram CO₂ per opgewekte kWh stroom te gaan over de gehele levensduur. Dit is vergelijkbaar met windmolens.

Toch zijn er twee redenen waarom kernenergie niet tot de duurzame energiebronnen gerekend mag worden.

1. Bij de splitsing van uranium blijft radioactief afval achter. De straling hiervan is nog duizenden jaren gevaarlijk voor alles wat leeft. Daarom wordt kernafval beveiligd opgeslagen en moet het goed in de gaten gehouden worden. Bij echte duurzame bronnen blijft geen afval achter.

2. Uranium is geen hernieuwbare bron. Uranium is niet onbeperkt beschikbaar, zoals de zon en wind dat bijvoorbeeld wel zijn.

Lees ook: Waarom ook thorium geen oplossing voor ons klimaatprobleem is

Hoe gevaarlijk is kernenergie opwekken?

Een kernreactor moet aan zeer strenge veiligheidseisen voldoen. Het moet bijvoorbeeld een aardbeving of overstroming kunnen overleven. Toch hebben de meeste mensen er maar weinig vertrouwen in. Dit komt vooral door kernrampen uit het verleden, in Tsjernobyl en Fukushima. Volgens experts is dat terecht. Want ook al zijn kerncentrales op papier zo veilig als wat, het zou toch weer mis kunnen gaan door een menselijke fout of onvoorziene gebeurtenissen.

Waar ging het mis in Tsjernobyl en Fukushima?

De kernramp in Fukushima in 2011 was het gevolg van een zware aardbeving en een verwoestende tsunami. Deze natuurrampen veroorzaakten ernstige schade aan de kerncentrale, waardoor de koelsystemen faalden en radioactief materiaal ontsnapte. Dit wordt ook wel een 'meltdown' genoemd.

In Tsjernobyl werd in 1986 de kernramp veroorzaakt door een opeenstapeling van fouten. Terwijl het vermogen in de kernreactor toenam, faalde de noodknop. Door een ontwerpfout nam het vermogen nog verder toe. Dit leidde tot een explosie.

Kernenergie in Nederland

In Borssele staat de enige werkende kerncentrale van Nederland. Deze levert ongeveer 3% van de elektriciteit die we in Nederland gebruiken. Voorheen stond er ook nog eentje in Dodewaard, maar die is sinds 1997 al niet meer in gebruik.

Vergeleken met grijze stroom komt er weinig CO2 vrij bij de productie van kernenergie. Daarom ziet de overheid kernenergie wel als hulpmiddel om klimaatdoelstellingen te behalen en is het kabinet bezig met plannen om nog twee kerncentrales te laten bouwen. Omdat het bouwen alleen al lang duurt, wordt dit niet voor 2030 verwacht.

100% groene stroom

Bij Vandebron zetten we ons elke dag in voor onze missie: 100% duurzame energie, 100% van de tijd. En dat zo snel mogelijk. Daarbij richten we ons alleen op échte groene energiebronnen: zon, wind en bio-energie. Doe je mee? Ondanks de hoge energieprijzen ben je altijd welkom om te kiezen voor écht groene energie van Vandebron.