Wat is biomassa en hoe duurzaam is bio-energie?

Wat is bio-energie?

Biomassa bestaat uit organisch restmateriaal, zoals houtresten, mest, tuinafval en rioolslib. Grote tuinderijen en landbouwbedrijven produceren dagelijks een grote hoeveelheid biomassa. Ze kunnen ervoor kiezen om dit afval weg te gooien of om te zetten in bio-energie. Dit gebeurt in speciale centrales of installaties op het erf van een boer.

Hoe wordt bio-energie opgewekt?

Er zijn drie manieren om biomassa om te zetten in bio-energie.

1. Verbranden

Biomassa, zoals houtsnippers of landbouwafval, wordt verbrand in een speciale ketel of verbrandingsoven. Hierbij komt warmte vrij die direct gebruikt kan worden, bijvoorbeeld voor stadsverwarming. De warmte kan ook worden omgezet in elektriciteit, vergelijkbaar met de werking van een steenkolen- of kerncentrale, maar dan duurzamer.

2. Vergassen

Vergassing is een chemisch proces waarbij biomassa bij hoge temperatuur wordt verwerkt in een zuurstofarme omgeving. De biomassa wordt verwarmd, maar niet volledig verbrand, waardoor verschillende bestanddelen worden omgezet in gas. Dit "syngas" kan onder andere gebruikt worden als brandstof voor elektriciteitsopwekking.

3. Vergissen

Veel landbouwbedrijven hebben een biovergister op hun erf, waarmee ze eigen restmaterialen omzetten in energie. Vergisting is een biologisch proces waarbij biomassa door bacteriën wordt afgebroken in een zuurstofarme omgeving. Dit leidt tot de vorming van biogas, voornamelijk bestaande uit methaan en kooldioxide. 

Biogas kan worden gebruikt voor warmteopwekking, elektriciteitsproductie of als brandstof voor voertuigen. Door verdere verwerking kan het ook worden omgezet in groen gas, een duurzaam alternatief voor aardgas.

Bio-energie is groen

Bio-energie wordt geproduceerd uit organisch restafval, wat hernieuwbaar is in tegenstelling tot fossiele brandstoffen. Bovendien wordt er op deze manier iets nuttigs gedaan met het afval. Bij de verwerking ervan komt wel CO₂ vrij, maar omdat biomassa tijdens zijn groei CO₂ uit de lucht opneemt, is het uiteindelijk CO₂-neutraal. Daarom wordt biomassa beschouwd als een groene energiebron.

Hoe duurzaam is biomassa?

Ondanks dat biomassa tot de groene energiebronnen wordt gerekend, is er toch een hoop om te doen. Het wordt namelijk niet door iedereen even duurzaam gebruikt.

Gesjoemel met biomassa

Onder andere Zembla, Rambam en de Volkskrant hebben aangetoond dat er veel gesjoemeld wordt met verschillende soorten biomassa. Zo vindt er kaalkap plaats, zijn er megastallen die bestaan voor de productie van mest en wordt er nog regelmatig diermeel bijgestookt. 

Daarnaast wordt bio-energie opgewekt door bijstook in kolen- en gascentrales. Hiervoor worden bijvoorbeeld houtsnippers of ander hout gebruikt dat samen met vergruisde kolen wordt verbrand. Deze bijstook wordt als groene stroom bestempeld. Maar het hout dat hiervoor gebruikt wordt, wordt vaak eerst geïmporteerd vanuit verre landen of er worden bossen gekapt om te verbranden in kolencentrales. 

Op deze manier is biomassa niet duurzaam en is de kritiek begrijpelijk.

Goeie initiatieven

Gelukkig zijn er ook goede voorbeelden van het gebruik van biomassa voor de opwekking van duurzame energie. Een voorbeeld hiervan is The Waste Transformers. Zij gebruiken al het afval van de tien restaurants op het Westergasterrein in Amsterdam en zetten het om naar energie, compost, water en papier. En doordat alles op het terrein zelf gebeurt, is er geen uitstoot door vervoer.

Ook zien we steeds meer biologische boeren die mest omzetten naar elektriciteit en daardoor zelfvoorzienend zijn. De overproductie wordt aan andere bedrijven geleverd. 

Goeie biomassa van Vandebron

Volgens ons is bio-energie pas echt duurzaam wanneer er gebruik wordt gemaakt van duurzame materialen die anders geen waarde meer hebben, zoals tuinafval, mest of etensresten. 

Vandebron werkt daarom uitsluitend met bio-energiebronnen die aan deze criteria voldoen. We zijn zeer selectief bij het kiezen van onze energiebronnen. Onderzoek door Rambam heeft bijvoorbeeld aangetoond dat er door onze bronnen geen diermeel wordt verbrand voor het opwekken van goeie energie.

Het grote voordeel van bio-energie

We hebben geen controle over wanneer de zon schijnt en wanneer de wind waait. Omdat grootschalige energieopslag nog niet haalbaar is, staan we voor een uitdaging. Hoe zorgen we voor een goede balans, zodat we nooit zonder stroom zitten, maar ook niet te veel opwekken? 

Curtailment is een oplossing wanneer er te veel energie wordt opgewekt. Maar wanneer er te weinig wordt opgewekt, is bio-energie een goede redding. Het mooie van bio-energie is namelijk dat het opgewekt kan worden op het moment dat het nodig is. Soms wordt er minder biomassa verwerkt en op andere momenten meer, vergelijkbaar met een steenkolencentrale, maar dan groen.

Conclusie

Het creëren van biomassa om het vervolgens te verbranden is niet duurzaam. Maar wanneer materialen worden gebruikt die anders alleen maar bijdragen aan de afvalberg, is bio-energie een waardevolle toevoeging aan de mix van groene energie. Het grote voordeel van bio-energie is dat we zelf kunnen bepalen wanneer we het opwekken.