Wat betekent het slotakkoord van Glasgow (voor de energietransitie)?

De nood is hoog en hoewel er – zoals Greta Thunberg zegt - ook veel ‘blah blah blah’ werd geroepen, zijn er zeker ook een aantal lichtpuntjes. Welke hoopvolle stappen in Glasgow zijn gezet, zetten we hier graag voor je op een rij.

Het kan je niet ontgaan zijn. De afgelopen weken stonden volop in het teken de Verenigde Naties klimaattop in Glasgow. Doel van de top was de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad. De bijna 200 deelnemende landen bereikten, na vele onderhandelingen, afgelopen weekend een akkoord. Daarmee komt een einde aan ruim twee weken van besprekingen over de mondiale aanpak van de klimaatcrisis.  

De nood is hoog en hoewel er – zoals Greta Thunberg zegt - ook veel ‘blah blah blah’ werd geroepen, zijn er zeker ook een aantal lichtpuntjes. Uiteraard moet de komende tijd blijken in hoeverre deze daadwerkelijk worden nageleefd. De ambities, ook op het gebied van klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden, moeten de komende jaren verder worden opgeschroefd. Een positief punt is dat landen wordt gevraagd voor het eind van 2022 met aangescherpte klimaatdoelen te komen. Dat voert de druk op voor de volgende klimaattop, die volgend jaar in Egypte wordt gehouden.

Einde ontbossing in 2030

Meer dan 100 wereldleiders hebben toegezegd om de wereldwijde ontbossing tegen te gaan. In 2030 moet de ontbossing volledig zijn beëindigd en zelfs worden hersteld. Alle landen die de belofte hebben ondertekend, beschikken samen over ongeveer 90% van de bossen wereldwijd. Hier vind je de volledige lijst van landen die de belofte hebben ondertekend. In totaal wordt 16,4 miljard euro vrijgemaakt om ontbossing tegen te gaan en voor financiering om ontwikkelingslanden te helpen de bossen te herstellen. Bomen nemen veel CO₂ op en beïnvloeden het klimaat over de hele wereld. Ook wordt er een fonds van 1,29 miljard euro opgericht om het een na grootste tropische regenwoud van de wereld - het Congobekken - te beschermen. Overigens beloofden 200 landen, bedrijven en milieuorganisaties al eerder om ontbossing tegen te gaan. Sinds 2010 is er slechts 0,5 tot 5% van de geschatte 460 miljard dollar die per jaar nodig is, geïnvesteerd. Het is daarom belangrijk dat deze nieuwe beloften goed worden gemonitord en opgevolgd om te voorkomen dat het achteraf geen loze woorden blijken. 

Methaanuitstoot met 30% terug

103 landen hebben een ‘methaanpact’ ondertekend, waaronder Nederland. Dat betekent dat deze landen de methaanuitstoot met 30 procent terug gaan dringen ten opzichte van tien jaar geleden. De landen hebben beloofd dit vóór 2030 te doen. Na CO₂ is methaan de belangrijkste veroorzaker van de klimaatcrisis en wordt het vooral uitgestoten door vee, afvalverwerkers en de olie- en gasindustrie. De gemaakte afspraken zijn overigens (nog) niet bindend en er is (nog) geen manier om de toezeggingen af te dwingen. 

18 landen gaan geen nieuwe kolencentrales meer bouwen

In totaal hebben 18 landen, waaronder Polen, Vietnam en Chili, beloofd geen nieuwe kolencentrales meer te bouwen. De 18 landen willen een einde maken aan alle investeringen in kolencentrales in zowel binnen- als buitenland. Het is de eerste keer dat steenkool is genoemd in de slottekst van een VN-klimaattop. Fossiele brandstoffen als kolen, olie en gas worden officieel gezien als de belangrijkste veroorzakers van het klimaatprobleem. Australië, China, India en de Verenigde Staten gingen niet akkoord met het plan terwijl deze landen grootverbruikers zijn van kolen. Volgens critici komen de plannen te laat en werken er niet genoeg landen aan mee.

Stop financiering fossiele brandstofprojecten in buitenland

Hoewel Nederland pas in tweede instantie deze overeenkomst ondertekende, stopt ons land per 2023 met de financiering van fossiele brandstofprojecten in het buitenland. In totaal hebben 22 landen en een aantal grote, internationale organisaties toegezegd vanaf 2023 geen financiële investeringen meer te doen in buitenlandse fossiele projecten, zoals het aanboren van nieuwe olie- en gasvelden. Dat deze investeringen waarschijnlijk afgebouwd zouden worden werd al besproken, maar door de ondertekening is het proces in een stroomversnelling gekomen. In het pact wordt door de landen en organisaties beloofd volledig de prioriteit aan de energietransitie te geven. Op het laatste moment werd het slotakkoord nog afgezwakt onder druk van met name India en China. Daarin staat nu dat er wordt gewerkt aan het "verminderen" van het gebruik van steenkool, niet dat er wordt gewerkt aan het "uiteindelijk stoppen" met deze brandstof.

• De Correspondent schreef een interessant artikel over een radicale aanpak om van fossiele brandstoffen af te komen. Het uitgangspunt? “Willen we de opwarming van de aarde beperken, dan is er maar één ding dat er echt toe doet: kappen met fossiele brandstoffen. Maar daarvoor is een heel nieuw economisch systeem nodig, met hoge belastingen, gegarandeerd werk en inkomen voor iedereen, en giga-investeringen in schone energie.”

Emissievrije vrachtwagens in 2040

Op initiatief van ons eigen land hebben in totaal al 13 landen en een aantal grote organisaties beloofd dat nieuwe vrachtauto’s en bussen vanaf 2040 geen CO₂ meer mogen uitstoten. Daarbij is tevens een tussentijdse belofte gemaakt: in 2030 willen de landen dat 30% van alle nieuwe vrachtauto’s en bussen geen CO₂ meer uitstoten. Vanaf 2050 moeten alle vrachtwagens en bussen die nog wel CO₂ uitstoten van de weg verdwijnen. Alle landen die dit initiatief hebben ondertekend, gaan nu een beleid maken om de doelstellingen te behalen. Ook willen ze hun kennis uitdelen met elkaar en jaarlijks hun voortgang rapporteren.

Waterstof uit Namibië

Nederland heeft op de klimaattop in Glasgow een intentieverklaring getekend om, samen met Namibië, te werken aan de import van waterstof. Willen we Nederland volledig verduurzamen, dan moet de Nederlandse industrie ook om en daar is veel groene waterstof nodig. Hoewel er nog geen concrete plannen zijn voor de productie van waterstof voor Nederland in Namibië, zou het woestijnlandschap op het Afrikaanse continent geschikt kunnen zijn voor de opwek van die groene stroom. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van een zonnecentrale met reflecterende spiegels.

Wat wij vinden van deze beloftes? Niet lullen maar poetsen. Tijd voor actie! We kunnen geen genoegen nemen met woorden, maar willen daden zien. We roepen daarom onze wereldleiders op om hun beloftes om te zetten in acties zodat we in 2022 een geslaagde klimaattop hebben. Ondertussen werken wij keihard om Nederland op 100% groene stroom te krijgen. Willen we de opwarming van de aarde beperken tot 1,5 graad, dan moeten we met z’n allen samenwerken: landen, overheden, organisaties en individuen. Het voelt misschien niet zo, maar ook met je eigen duurzame keuzes kun je een enorme impact maken. Elke positieve verandering is namelijk een stap in de goede richting.

Tags