Waarom stijgen de energieprijzen?

De prijs die je voor je energie betaalt, is afhankelijk van veel verschillende factoren. We leggen uit hoe de energieprijs de laatste tijd zo heeft kunnen stijgen.

De energierekeningen zijn dit jaar hoog. Betaalde je in augustus 2017 nog € 33,- voor een megawattuur stroom, in diezelfde maand van dit jaar kwam de prijs op gemiddeld € 58,-. 2018 wordt hoogstwaarschijnlijk het duurste jaar sinds 2012. Nog verder terug: in januari 1996 betaalde de consument zo’n € 46,53 per huishouden voor gas, water en licht, in 2001 was dat al € 68,72 en nog eens vijf jaar later € 99,22 (bron: www.clo.nl). Tussen 2000 en 2017 steeg de energierekening van huishoudens met gemiddeld 4,4% per jaar. Hoe kan dat? De prijs die de consument voor energie betaalt, hangt af van verschillende dingen. Hieronder lees je hoe het zit.

gemiddelde leestijd: 7 minuten

Liberalisatie van de energiemarkt

Sinds 1 juli 2004 is de Nederlandse stroommarkt volledig geliberaliseerd. Voor die tijd konden consumenten niet zelf bepalen van welke leverancier zij stroom afnamen, laat staan of die stroom groen of grijs was. Tegenwoordig kun je als consument zelf je leverancier kiezen. Ben je niet tevreden? Dan stap je over. Energieleveranciers moeten meer hun best doen om klanten te behouden. Deze concurrentie zorgt in het algemeen voor hogere kwaliteit en betere service.

Vraag en aanbod

Net als met veel andere goederen is de prijs die je betaalt voor energie voor een groot deel afhankelijk van vraag en aanbod. Stijgt de vraag naar energie maar daalt het aanbod, dan stijgt de prijs. Is er juist meer aanbod dan vraag, dan daalt de prijs. Zo simpel is het - ongeveer. Hieronder gaan we iets dieper in op welke factoren de verhouding tussen vraag en aanbod beïnvloeden.

Fossiele brandstoffen

Het grootste gedeelte van de energie wordt helaas nog steeds opgewekt met fossiele brandstoffen. Stijgt de prijs voor fossiele brandstoffen, dan stijgt de energieprijs. De prijzen van olie, kolen en aardgas zijn de laatste tijd gestegen door het aantrekken van de economie. De vraag naar energie stijgt, waardoor de prijs hoger wordt.

Duurzame opwek

Hoe meer energie we duurzaam opwekken, hoe minder fossiele brandstoffen we nodig hebben. En als de vraag naar fossiele brandstoffen afneemt, daalt de prijs weer. Maar omdat vraag en aanbod niet altijd gelijk zijn - ‘s avonds is er meer vraag naar energie, en als het windstil is wordt er minder groene energie opgewekt - moet er ook energie worden opgeslagen, en opslag kost geld. Ook de kosten voor energiecentrales en transportnetten hebben invloed op de hoogte van je energierekening.

CO2-prijs

In het regeerakkoord voor 2018 is vastgelegd dat de minimale CO2-prijs voor elektriciteitsproducenten zal stijgen, wat weer doorberekend wordt aan de consument. De energierekening van de consument kan door de stijging van de CO2-prijs stijgen met zo’n 10%.

Aardgas

Ook gasprijzen zullen stijgen. Na een periode van overschot, breekt er een periode van tekort aan. Omdat er wereldwijd veel kolencentrales worden gesloten, neemt de vraag naar gas toe. Nu er in Nederland na de aardbeving minder gas uit Groningen wordt gewonnen, moeten ook wij meer gas uit het buitenland importeren.

Stijgingen in 2018

Er zijn een paar specifieke gebeurtenissen aan te wijzen die verantwoordelijk zijn voor de stijging van energierekeningen in de eerste helft van 2018. Zo heeft Donald Trump besloten het Iran-akkoord op te zeggen, wat zorgt voor een daling in het olieaanbod en een stijging van de bijbehorende olieprijs. Een andere reden is dat China enorm in ontwikkeling is en daardoor een hoge vraag naar kolen heeft. China sloot zelf een groot deel van de kolencentrales, maar importeert wel veel kolen vanuit het buitenland. Daardoor stijgt de prijs. Het land heeft wel aangegeven de import te willen beperken. En iets dichter bij huis: België sloot enkele kerncentrales wegens groot onderhoud, waardoor de vraag naar Nederlandse stroom stijgt. Tot slot zijn de prijzen voor emissierechten dit jaar flink gestegen. Ook die prijzen worden doorberekend aan de consument.

Stijgingen in 2019

De grootste stijging van de energierekening zal komend jaar veroorzaakt worden door een aanpassing van de energiebelasting. De vrijstelling voor het eerste deel van het gas- en lichtverbruik wordt verlaagd van € 308 naar € 257. Ook wordt gas hoger belast, omdat we in Nederland van het gas afmoeten. Voor hetzelfde gebruik zal volgend jaar dus meer betaald moeten worden. Het maakt daarbij niet uit bij welke energieleverancier je zit: de belastingsverhoging is voor iedereen van toepassing. Een gemiddeld huishouden zal in 2019 ongeveer € 130 meer kwijt zijn dan in 2018.

Stijgende prijzen en de energietransitie

Maar er is gelukkig ook goed nieuws, vooral voor afnemers van groene energie: een deel van de hogere rekening komt namelijk ten goede aan duurzame energie, en dat wordt de komende jaren alleen maar meer. Uit de heffing voor duurzame energie (de ODE) wordt de subsidie voor duurzame energie (SDE+) betaald. Bovendien wordt de belasting op stroom verlaagd, wat vooral gunstig is voor mensen die geen of weinig gas gebruiken of die overwegen een warmtepomp aan te schaffen. Heb jij nog geen groene energie? Stap nu over naar Vandebron en help ons de energietransitie te versnellen.

Tags